«رای به بیدار ها» عنوان مناظره ای بود که انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی درباره‌ی انتخابات آتی مجلس برگزار کرد.
این مناظره‌ی سیاسی با حضور جواد اطاعت (نماینده اصلاح طلب مجلس ششم و استاد دانشگاه شهید بهشتی) و حجت الاسلام دکتر مصباحی مقدم (نماینده اصولگرای مجلس و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام) دوشنبه ٢۶ بهمن ماه در سالن همایش‌های دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
گزارش زیر را یکی از دانشجویان حاضر تهیه کرده و در اختیار انصاف نیوز قرار داده است که در پی می‌آید.
هادی ذوالفقاری، دبیر انجمن اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی در ابتدای این برنامه گفت: هدف از این سلسه نشست‌ها تعیین مسیر آیند با نگاهی به گذشته است. وی با بیان عذرخواهی از عدم استقبال بالای دانشجویان گفت: شما از نزدیک شاهد هستید که چه اتفاقی بر سر دانشگاه علامه آمده است.
نباید بگذاریم کسی غیبت کند!
در ابتدای این مناظره مصباحی مقدم، گفت:
خوشبختانه نظام ما یک نظام مردم سالارانه است. تا کنون ۹ انتخابات مجلس، ۱۱ انتخابات ریاست جمهوری، ۴ انتخابات مجلس خبرگان و چندین دوره انتخابات شوراهای شهر را داشته است و همین گواه خوب بر مردم سالاری این نظام مقدس است. البته مردم سالاری در کشور ما مبتنی بر آموزه های دینی است از این جهت من آن را مردم سالاری دینی می‌دانم.
وی با مقایسه مجلس‌های بعد از انقلاب گفت:
همانطور که در دور سوم و ششم مجلس یکپارچه در دست اصلاح طلبان قرار داشت. سه دوره اخیر اکثریت مجلس هفتم، هشم و نهم در دست اصولگرایان بوده است.
من در هر سه دوره‌ی اخیر بوده‌ام. در مجلس هفتم اصلاح طلبان نتوانستند رای مردم را داشته باشند و در مجالس هشتم و نهم نگاه تحریم انتخابات، مانع حضور اصلاح طلبان شد و خوشبختانه این دوره شاهد رقابت تنگاتنگ دو جریان هستیم.
نباید کاری کنیم که از دو جریان سیاسی کشور یکی در مدیریت کشور غایب باشد. نخبگان این دو جریان باید با تعامل وارد عرصه عمل شوند و از ظرفیت نخبگی آن ها استفاده شود چرا که اگر این ظرفیت را مورد توجه قرار ندهیم ضرر خواهیم کرد و اساسا وجود تضارب آرا است که زمینه پیشرفت را فراهم می‌کند.
ثبات مدیریتی را جایگزین مدیریت اتوبوسی کنیم
نباید مدیران میانی و پایین را هر چهارسال یکبار عوض کرد. چرا که ما در اداره کشور نیازمند ثبات کارشناسی و ثبات مدیریتی هستیم و این امر نباید با تغییر یک رییس جمهور زیر سوال برود و اینگونه باشد هرکسی روی کار آمد با اتوبوس مدیران مد نظر خودش را بیاورد.
مسیر توسعه در ایران خطی و تکاملی نیست
سپس دکترجواد اطاعت که وی هم سابقه داوری چندین رساله در گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی را دارد، در رابطه با استقبال کم دانشجویان از مناظرات سیاسی در این دانشگاه، به دلایل توسعه نیافتگی در ایران از کتاب «مبانی توسعه پایدار» خود وهمکارانش استناد کرد و گفت:
یکی از پاشنه های آشیل توسعه در ایران این است که مردم در ابتدا خوب وارد صحنه می شوند اما به دلیل انتظارات بالایی که در کوتاه مدت عملی نمی شود سرکوب و ناکام به خانه هایشان بازمی گردند. علت خلوتبودن سالن، این رئیس دانشگاه یا آن رئیس دانشگاه نیست؛ علت این است که ما ایرانی ها دارای انتظارات غیر واقعی هستیم که ما را دلزده، ناکام و نا امبد می کند. سیر فرایند توسعه در ایران متاثر از سیکل حضور و انزوا است. من به همین دلیل در یکی ازکتابهایم نتیجه گرفته ام که مسیر توسعه در ایران خطی و تکاملی نیست.
وی با یک مثال تاریخی نظریه ” حضور و انزوا”ی خود را این گونه شرح داد:
سوال من این است مردمی که در سی تیر از جان خود مایه گذاشتند چرا یک سال و ۲۸ روز بعد قهر کردند و به خانه هایشان بر گشتند. همین اتفاق را بعد از انقلاب هم می بینیم.
نماینده مجلس ششم با بیان تجربه انتخاباتهای ریاست جمهوری سالهای ۷۶ و ۸۰ اظهار کرد:
در دوره برآمدن اصلاحات نیز مردم با مشارکت هشتاد درصدی در صحنه حضوری جدی داشتند اما فکر میکردند که می‌شود یک کشور توسعه نیافته را ظرف ۵ تا ۶ سال به شرایطی عالی رساند و درنتیجه در سال ۸۴ از شرایط روز ناامید شده و در انتخابات حضور کمتری داشتند.
ما با انقلاب اسلامی ره صدساله را یک شبه رفتیم غافل از اینکه گرفتار مشکلات چند هزار ساله هستیم.
اقتدارگرایی عامل توسعه نیست
برخی از اقتصاددانان معتقدند لازمه توسعه اقتدارگرایی است اگر اینگونه باشد کره شمالی باید توسعه یافته ترین کشور جهان باشد. در صوری که من معتقدم لازمه توسعه امنیت است و امنیت طبیعی در نظام های دموکراتیک اتفاق می افتد. میزان تولید علم ما ۱٫۱ درصد در جهان است و پیشرفتهای ما در علوم پزشکی، نانو، هسته ای و غیره از نتایج داشتن امنیت است.
دعوای ۸۸ نباید به قهر بیانجامد!
مردم نباید فکر کنند که برای بهتر کردن وضعیت با قهر و رویگردانی از حضور و مشارکت به نتیجه میرسند. اگر در سال ۸۸ اتفاقاتی افتاد نباید نتیجهاش قهر مردم با صندوقهای رای باشد بلکه ما باید در صحنه حضور پیدا کنیم و البته انتظار نداشته باشیم جریانی را که در انتخابات برمی گزینیم بتواند در مدتی کوتاه کشور را به اوج برساند و تغییرات وسیعی را ایجاد کند.
در فرهنگ اسلامی برعکس این اتفاق حضور و انزوا تبلیغ می شود. روایت داریم “سوره هود مرا پیر کرد” می‌گویند چرا جواب می دهد در سوره هود آمده است: فاستقوا کما عمل؟؟
در فرهنگ ایرانی اشعار زیادی داریم رهرو آن نیست گهی تند و گهی خسته رود رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود
یا سعدی می فرماید: اسب تازی به دو تک تازد و اشتر می رود شب روز…
انتظاراتمان را واقعی کنیم
یک ایران شناس به اسم ماروین زونیس نویسنده کتاب “شکست شاهانه” و کتاب “روانشناسی نخبگان سیاسی ایران ” که بعد از دوم خرداد در ایران حضور داشت، می‌گوید: «خاتمی اشتباه می‌کند. کابینه باید ترکیبی باشد از دو جریان. مثلا اگر ناطق نوری یک سوم آرا را آورده است باید به اندازه یک سوم آرا دارای کرسی باشد».
ناامیدی پاشنه آشیل توسعه ایران است. شما به عنوان داشنجویان علوم انسانی باید در مسائل ایران تامل کنید که چرا ما به ویژه در فرهنگ سیاسی توسعه پیدا نکرده‌ایم؟!
این مدرس دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به تالیفات خود در زمینه سیاست داخلی و خارجی افزود:
ما در انقلاب موفقیتهایی داشتهایم و ایرادات و مشکلات اساسی نیز داریم اما این ایرادات نباید دلیل شود که از صحنه کنار بکشیم و به افراط و تفریط بیفتیم همان گونه که مردم ما در سالهای ۸۰ تا ۸۴ دچار افراط و تفریط شدند ؛ مگر می شود در یک دوره به خاتمی رای داد و در دوره بعد احمدی نژاد را انتخاب کرد؟!
اشکال بزرگ مجلس در ایران “عوامانه بودن” است
در بخش دیگری از این مناظره مصباحی مقدم عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با اشاره به وظابف اصلی مجلس (قانون گذاری و نظارت بر اجرای قانون) گفت:
در ایران اشکال بزرگی که دامنگیر مجلس بوده و در مجالس پیشین وجود داشته است این است که ۷۰ درصد کارهای نمایندگان مجلس نه به بعد نظارتی مربوط است و نه بعد قانون گذاری را شامل می‌شود بلکه بر حل مشکلات روزمره و اداری مردم حوزههای انتخابیه معطوف است و اغلب تصور می کنند رصد مشکلات شخصی مردم و کارهای عمرانی حوزه انتخابیه می تواند به انتخاب مجدد آنها کمک کند و این یکی از ایراداتی است که در این مجلس نیز وجود داشته است.
تحزب باید تقویت شود
راه حل کاهش ضعفهای مجلس، احزاب قوی است.» دکتر مصباحی مقدم با بیان این جمله ادامه داد: «وقتی از عملکرد مجلس سخن می‌گوییم باید نتایج اعمال سایر مجالس را با یکدیگر مقایسه کنیم چرا که در نگاهی یک جانبه ممکن است از مجلس فعلی راضی نباشیم اما در مقایسه با سایر مجالس است که به نقاط ضعف و قوت مجلس فعلی پی خواهیم برد.
سه مجلس اخیر با نظام چالشی نداشت
یکی از نقاط قوت مجلس نهم این بود که بین قوا چالش جدی وجود نداشت در حالی که در مجلس ششم نوعی چالش با قوه قضاییه، صدا و سیما و حتی به شکلی با رهبری وجود داشت و همین هم موجب شد بخش بسیاری از نمایندگان مجلس ششم در مجلس هفتم حضور نداشته باشند اما در مقابل، سه مجلس هفتم، هشتم و نهم فرض ر ابر این گذاشته بودند که در چارچوب اصول و مبانی نظام عمل کنند و با سایر ارکان نظام چالشی نداشته باشند که این یکی از نقاط مثبت سه مجلس اصولگرای گذشته است.
وی نقطه قوت دیگر این سه مجلس را «رویکرد ضد استعماری و ضد استکباری و نیز تکیه بر مقاومت در سیاست خارجی» خواند و گفت:
نقطه قوت دیگر سه مجلس گذشته رویکرد ضد استعماری و ضد استکباری آن ها و نیز مقاومت شان در عرصه سیاست خارجی، مسائل هستهای، دولت فلسطین و حمایت از انقلابهای مردمی در جهان اسلام بوده است.
در بعد سیاست داخلی رویکرد این سه مجلس بر این بود تا مسائل اقتصادی را حل کنند و بیشتر قوانینی که در این سه مجلس تصویب شد نیز معطوف به مسائل و مشکلات اقتصادی بود.
چالش قوا با افتضاح احمدی نژاد شروع شد
مصباحی مقدم با اشاره به سایر قوانین تصویب شده در مجالس هفتم و نهم گفت:
در بعد سیاست داخلی رویکرد این سه مجلس بر این بود تا مسائل اقتصادی را حل کنند و بیشتر قوانینی که در این سه مجلس تصویب شد نیز معطوف به مسائل و مشکلات اقتصادی بود.
یکی از مسائلی که در این سه دوره از مجلس شورای اسلامی مورد توجه ما قرار گرفت مبارزه با فساد بود. ما هم قسم شده بودیم که هم جلوی فساد را در درون مجلس بگیریم و هم اگر در بیرون از مجلس فسادی پیش آمد آن را علنی کنیم. در نتیجه شروع ماجرای مه آفرید خسروی از مجلس شورای اسلامی بود و حتی در مورد بابک زنجانی نیز ۲۶ نماینده از جمله خود من نامهای به قوه قضاییه نوشتیم و درباره عملکرد وی هشدار دادیم. همچنین درباره رحیمی، معاون اول دولت دهم هم نخستین بار مجلس اعتراض کرد و در خصوص سعید مرتضوی نیز این مجلس بود که در این باره هشدار داد و پس از عدم توجه دولت و پاسخ نگرفتن از وزیر مربوطه، رییس جمهور سابق را به مجلس فراخواندیم که در نهایت نیز منجر به افتضاح احمدی نژاد در مجلس شد و چالش قوا نیز در آنجا نمایان گردید.
مجلس را به راس امور بازگردانیم
هرچه مجلس اول به سمت مجالس اخیر حرکت میکنیم از تعداد شخصیت‌های سرشناس و برجسته در مجلس کاسته می شود. در مجلس اول اکثر نمایندگان چهره‌هایی سرشناس بودند و هر چه به امروز نزدیک می‌شویم از این تعداد کاسته می‌شود. ما باید کسانی را که از نخبگی و شایستگی برخودار هستند به مجلس آینده بفرستیم و اگر مجلس ترکیبی از نخبگان باشد جمله امام مبنی بر در راس امور بودن مجلس به طور عالی محقق خواهد شد.
نظام پارلمانی ما مشکل دارد
در بخش دیگری از این مناظره دکتر اطاعت مدرس علوم سیاسی در دانشگاه شهید بهشتی با مقایسه نظام‌های پارلمانی دنیا با نظام پارلمانی ایران گفت:
در بعضی کشورها دو مجلس داریم، مجلس عوام و مجلس خواص. اما در ایران مجلس ما قابل تفکیک بندی خاصی ندارد. نمایندگان عوام با تاکید بر بار احساس و عواطف مردم حوزه انتخابیه وارد مجلس می شوند.
بدترین شرایط اقتصادی با زمامداری اصولگرایان
برخلاف آنچه آقای مصباحی مقدم مطرح می‌کنند در دوره‌ای که ایران بیشترین درآمد نفتی را داشت ما با تورم فراوانی روبرو بودیم و مردم نیز شرایط اقتصادی کشور را درک کنند. ما در آن دوره که درآمد نفتی فراوانی داشتیم فرصتی در اختیارمان بود که خود را به کشورهای توسعه یافته نزدیک کنیم و شرایط مناسبی را برای کشور رقم بزنیم اما در همان دوره بیشترین تورم را تجربه کردیم و مجلس و دولت نیز با هماهنگی عمل نکردند و تنش‌های زیادی نیز در میانشان اتفاق افتاد و از نظر من مجالس هفتم و نهم کمتر موفقیت داشتهاند باید اعتراف کرد در حالی که دنیا در رکود اقتصادی بود سیاست های مجلس و دولت باعث شد ما در زمان زمامداری اصولگرایان بدترین شرایط اقتصادی را تجربه کردیم.
مجلس ششم جزو موفقترین دوره‌ها بود
در رابطه با مجلس ششم نیز باید بگویم که این مجلس بهترین مصوبات اقتصادی را داشته است و خروجی آن نیز موفق بوده است و منابع مربوط به این آمار نیز در سایت بانک مرکزی موجود است و این درست نیست که ما یک فیلم را از نطق تند نمایندهای در مجلس ششم پخش کنیم و واکنش سایر نمایندگان به وی را نیز نمایش دهیم و بگوییم که مجلس ششم مجلسی تنش زا بوده است. موفقترین برنامه توسعه برنامه توسعه سوم در دولت اصلاحات بود.
این نماینده مجلس ششم با لبخند معناداری ادامه داد:
البته این به این معنا نیست که ما نقدی به مجلس ششم نداشته باشیم.من معتقدم ما هم می توانستیم به گونه ای عمل کنیم که موفقیت هایمان تحت الشعاع مباحث سیاسی قرار نگیرد. ولی اگر بخواهیم عادلانه قضاوت کنیم باید به سازمان آمار و ارقام مراجعه کرد.
اصولگرایان از یک قماش نیستند
در بخش پایانی، مصباحی مقدم در جواب این سوال مجری که پرسید «آیا شورای نگهبان در ضعف مجالس اخیر تاثیر داشته است؟» با بیان اینکه شورای نگهبان به مثابه صافی عمل می کند گفت:
ضعف اصلی ما نبود تحزب است. لذا احزاب می توانند با کادرسازی بهترین ها را برای نمایندگی مجلس بسیج کنند. وجود کاندیداهای زیاد در یک حوزه انتخابی ناشی از همین نبود تحزب است که منجر به ریزش آرای مردم می شود.
نمایندگانی هستند که اولویت خود را بر مسائل بومی و محلی و اصطلاحا عوامانه گذاشته اند. اشکالات را قبول دارم اما اینکه دولت نهم و دهم و مجالس هفتم تا نهم را از یک قماش بدانیم کار درستی نیست.
مجلس آینده مجلس عقلانیت باشد
برای جمع بندی پایانی، دکتر اطاعت گفت:
اگر اصولگرایان همه مثل آقای مصباحی مقدم باشند ما برای همکاری با آنها مشکلی نداریم. که با جمله ی مشابهی از سوی دکتر مصباحی مقدم مواجه شد.
ما باید برای مجلس بعدی برنامه داشته باشیم برای مثال یکی از نکات مهم که باید مد نظر مجلس آتی قرار گیرد “صنعت گردشگری” است که به اشتغال زایی هم می انجامد. دولت علاوه بر کاهش تورم باید بر خروج از رکود هم تاکید کند.
ما باید هم زیستی مسالمت آمیز با همسایگان به ویژه عربستان داشته باشیم. ولی متاسفانه سیاست خارجه ما تحت تاثیر اتفاقاتی نظیر حمله به سفارت خانه ها قرار می گیرد که مجلس بعدی باید فکری هم برای این مورد بکند. نکته دیگر مجلس باید ازجذب سرمایه گذاری خارجی حمایت ویژه کند چرا که در شرایط کنونی بدون سرمایه خارجی و کارگزاران ایرانی خارج از کشور نمی توان کشور را در جهت توسعه اداره کرد.
