اگر در نگاه شماری از اصول گرایان سنتی، انتخابات پدیده ای غیرذاتی است که در حد ضرورت تجویز می شود و باید کنترل کنند و اقتدارگرایان بر آن اند که با از میدان به در کردن رقبا خاطر خود را از بافت مجلس بعدی آسوده سازند نزد رهبری اما نرخ مشارکت اهمیت فوق العاده ای دارد.
عصر ایران – «همه [درانتخابات هفتم اسفند] شرکت کنند حتی کسانی که نظام را قبول ندارند. ممکن است کسی بنده را قبول نداشته باشد. انتخابات، مال رهبری نیست. مال ایران اسلامی و جمهوری اسلامی است. ما همچون گذشته اصرار داریم که همه حتی کسانی که نظام را و رهبری را قبول ندارند پای صندوق ها بیایند چرا که انتخابات متعلق به ملت، ایران و نظام جمهوری اسلامی است».
هر چند مقام معظم رهبری شبیه همین مضمون را قبل از انتخابات خرداد ۹۲ نیز ابراز کرده بودند اما تکرار و توسّع آن در آستانه انتخابات دو مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی در هفتم اسفند ماه پیش رو معنی دار و قابل تأمل است.
راز این تاکید را نیز می توان از نگاه خود آیت الله خامنهای دریافت: « پایداری و تقویت نظام اسلامی، استمرار تأمین امنیت کامل، افزایش اعتبار و آبروی ملت در چشم جهانیان و ابهّت جمهوری اسلامی ایران در نزد دشمنان ».
در آستانه انتخابات ریاست جمهوری گذشته مقام معظم رهبری برسه موضوع تاکید کردند: «حق الناس بودن آرای مردم، شرکت همه مردم حتی آنان که نظام را قبول ندارند اما کشور را دوست دارند و این که هیچ یک از نزدیکان و بستگان و اعضای خانواده از این که رای ایشان به کیست آگاه نیست».
از این سه اما بیش از همه بر «حق الناس» تاکید شد. شبهات پس از انتخابات سال ۸۸ طبعا انگیزه توجه بیشتر به این قسمت از سخنان بود. کما این که آیت الله هاشمی رفسنجانی و رییس جمهور روحانی بارها بر موضوع «حق الناس» تاکید کردند و احتمالا همین اشارات مکرر سبب شد که رهبری تصریح کنند حق الناس تنها در شمارش آرا نیست و در قبل و بعد از انتخابات و پذیرش نتیجه انتخابات نیز هست.
دعوت از همه شهروندان برای شرکت در انتخابات اما امری کاملا روشن است و دستخوش تعابیر مختلف نمیشود. همه یعنی همه دارندگان شناسنامه ایرانی و همه اتباع این کشور.
خاصه این که این بار تاکید کرده اند «ولو نظام و رهبری را قبول نداشته باشند» شرکت کنند.
این تاکید و دعوت عام از همگان را می توان به این خاطر دانست که نرخ مشارکت مردم در انتخابات بر اعتبار حکومت می افزاید و بهتر است گفته شود نشان گر میزان اعتبار یک ساختار سیاسی است.
همانگونه که در عرصه تجارت، موجودی بانکی و گردش مالی یک بازرگان میزان اعتبار او را مشخص میکند در یک ساختار سیاسی و حکومتی نیز هر برگ رای که به صندوق انداخته می شود مثل پولی است که به حساب ریخته می شود.
با این نگاه انتخابات یک معامله برد – برد بین مردم و حکومت است. برای مردم امنیت و ثبات و توسعه به ارمغان میآورد و برای حکومت هم اعتبار یا افزایش اعتبار.
چندی پیش مقام معظم رهبری در پیام خود به جوانان غربی غرب را به این خاطر نکوهش کردند که متحد و حامی «عقب مانده ترین نظام های سیاسی» است و هم زمان مخالف و متهم کننده «مردم سالاری های پویا» در منطقه.
اگر در نگاه شماری از اصول گرایان سنتی، انتخابات پدیده ای غیرذاتی برای یک حکومت دینی و برگرفته از غرب است که به مثابه اکل میت و در حد ضرورت تجویز می شود و باید کنترل کنند و اقتدارگرایان بر آن اند که با از میدان به در کردن رقبا خاطر خود را آسوده کنند اما نزد رهبری انتخابات ویژگی بارز جمهوری اسلامی است و نرخ مشارکت نیز اهمیت فوق العاده ای دارد.
از این روست که هر بار که مردم در انتخابات اعم از ریاست جمهوری یا مجلس مشارکت گستردهای دارند تعبیرخاص «جبهه شکر بر خاک ساییدن» را به کار میبرند و اصل و نرخ مشارکت را مهم تر از فرد یا جناح پیروز می دانند.
این بار اما جمهوری اسلامی فرصت دیگری یافته است که تفاوت خود را با «عقب مانده ترین نظامهای سیاسی» که طعنهای آشکار به حکومت عربستان سعودی است به رخ جهانیان بکشد.
با این نگاه کسانی که به صحنه آمدهاند بیشتر در خدمت انقلاب و نظام هستند یا محافل و رسانههای خاص که قلع و قمع کاندیداها را مطالبه می کنند و از پنجه کشیدن به روی چهره « یادگار امام» نیز ابا ندارند؟
همان ها که آن قدر از حضور او خشمگین و ناخرسندند که در درباره او نه تنها عنوانهای مذهبی را به کار نمیبرند که سختشان است بگویند «یادگار امام» و در یک نوشته ۱۴ بار مینویسند: «فرزند یادگار امام». (یعنی یادگار امام یکی بود و درگذشت و انگار سید حسن، ما را به یاد امام نمی اندازد تا به او هم بگوییم یادگار امام).
دعوت از همه و حتی کسانی که منتقد نظام (حاکمیت سیاسی) هستند میتواند انتخاباتی را رقم زند که مشخصه بارز جمهوری اسلامی و تفاوت قرائت دموکراتیک با خوانش ارتجاعی و سنتی را پیش چشم جهانیان قرار دهد.
این مهم البته به تنوع کاندیداها و امکان مشارکت سلایق مختلف نیز بستگی دارد.