با ورود سربازان ترکیه به خاک عراق و استقرار آنان در نزدیکی شهر موصل در استان نینوا ، تحولات منطقه وارد مرحله تازه ای شده است . گر چه عنوان شده این سربازان برای آموزش نیروهای عراقی به منطقه اعزام شده اند ، اما روند دخالت آنکارا در تحولات منطقه این ادعا را رد می کند . دولت ترکیه از آغاز تنش در سوریه بطور جدی وارد عمل شده و از هیچ اقدامی در این راستا دریغ نکرده است . ترکیه از تحولات و بحران های منطقه دو هدف عمده را دنبال می کند .
اول : هدف بلند مدت – یکی از اهداف دولت اردوغان ” ترکیه محور ” کردن تحولات منطقه است . سالهاست که افکار دولتمردان ترکیه به احیاء مجدد امپراطوری عثمانی و داشتن نقش محوری در منطقه معطوف گشته و از هر فرصتی برای نیل به این هدف بهره می گیرند . به همین علت همواره ، آنکارا با جدیت وارد درگیری های موجود شده و تا آنجا پیش رفته است که با ساقط کردن جنگنده روسی ، آمادگی خود را برای رویارویی با هر کشوری که منافع آنان را نادیده بگیرد ، اعلام کرده است . ترکیه قصد دارد نقش محوری در تحولات سوریه داشته باشد و نشان داده است در این رهگذر از هیچ اقدامی فروگذاری نخواهد کرد . ورود روسیه به نبرد با داعش معادلات ترکیه در منطفه را بر هم زد و این مطلوب نظر دولت آنکارا نیست .
گسیل نیروی نظامی به داخل خاک عراق و استقرار آن در نزدیکی شهر اشغال شده موصل نشان از عزم دولت ترکیه برای قرار گرفتن در محوریت این تحولات است . اما اینکه دولت آنکارا در برابر بیانیه شدیداللحن نخست وزیر عراق و مردم آن کشور و همچنین افکار عمومی جهان چه واکنشی نشان دهد ، در روزهای آتی مشخص خواهد شد . با آنکه ترکیه عضو پیمان نظامی ناتو بوده و همواره سعی دارد در شرایط بحرانی پای کشورهای عضو را به این درگیری ها بکشاند ، ولی احتمال اینکه ناتو دست رد بر سینه دولت آنکارا بزند ، زیاد است ، چرا که تنش اوکراین در سال گذشته به حد کافی وجهه اعضاء پیمان ناتو را در برابر روسیه خدشه دار کرده است . با آنکه آمریکا اعلام کرده از این تهاجم اطلاع نداشته و آنرا در جهت وحدت مبارزه با گروه تروریستی داعش نمی داند ، اما احتمال اینکه دولت اردوغان را برای خروج از کشور عراق تحت فشار قرار دهند ، ضعیف است . چرا که در اینصورت هم آنکارا به هدف بلند مدت خود دست پیدا نخواهد کرد و هم قدرت محدود کردن توان نظامی روسیه را نخواهند داشت . در چنین شرایطی محوریت تحولات با کرملین خواهند بود .
دوم : هدف کوتاه مدت – با توجه به شرایط قومیتی منطقه ، یکی از دغدغه های دولت ترکیه در سالهای گذشته تحت کنترل داشتن کردهای منطقه بوده است . با فرض اینکه دولت ترکیه به پشت مرزهای خود در کشور عراق تسلط نداشته باشد و امنیت منطقه از هم بپاشد ترکیه بازنده تحولات منطقه خواهد بود چرا که عمده درآمد دولت آنکارا از توریسم است و اگر ثبات آن کشور از بین برود ، ترکیه سالانه میلیاردها دلار درآمد صنعت توریسم خود را از دست خواهد داد و برای جلوگیری از بوجود آمدن چنین شرایطی دولت اردوغان قصد دارد منطقه حایلی برای کنترل دو سوی مرز خود با عراق و سوریه ایجاد نموده و از خطرات احتمالی آینده جلوگیری کند . پیشنهاد ایجاد منطقه ” پرواز ممنوع ” در سوریه که از سوی ترکیه مطرح شده بود ، در این راستا ارزیابی می شود .
