مقدمه
عصر رسانه ” اهالی این سیاره را با همه گسستها ” از جهاتی نیز به هم نزدیک کرده است و دغدغه های فکری مشترکی را فرادید آنها می گذارد . جامعه ما نیز جزءی از این جهان فشرده کوچک شده به حساب می آید وخواه یا ناخواه از همان سرشت بر کنار نیست . این خود یکی از عللی است که هر از گاه شماری از مفاهیم و اندیشه های نو پدید می آید و محور مجادلات ومنازعات قرار می گیرد .
هدف از ارائه این اصطلاح و اصطلاحات بعدی به دست دادن و ارائه اطلاعات مختصر و مفید در حوزه علوم سیاسی و جغرافیای سیاسی که صرف نظر از فواید آموزشی و آگاهی رسانی ” می تواند به توسعه فرهنگ و زبانمشترک در میان اهل حرفه نیز کمک کند .
نگارنده بر آن است تا با استفاده از کتب مختلف ” مفاهیم و اصطلاحات مورد نیاز را که گاهن دستیابی به آن (
خصوصا شهرستانها ) مشکل بنظر می رسد ” در این پایگاه اطلاع رسانی گرد آورده و به عزیزانی که به آن اصطلاحات و واژهها نیاز دارند تقدیم کند .
با توجه به گستردگی واژه ها و اصطلاحات ” دوستانی که به این پایگاه دسترسی دارند و از آن بازدید می کنند ، اگر واژه خاصی را که مد نظرشان است اعلام کنند تا با توجه به رسالت اطلاع رسانی مطلب مورد نیازشان” آماده و از همین پایگاه در اختیارشان قرار گیرد .
واژه توتالتاریسم و یا توتالیتاریانیسم ریشه لاتینی دارد و از واژه totaletario اخذ شده است .
لفظ total به معنی کل و کامل و فراگیر است و در فارسی معادلهایی چون فراگیرندگی ” یکه تازی ” سلطه گریحکومت تک حزبی یافته است .
نظامهای توتالیتر اعلب در کشورهایی اتفاق می افتد که دچار انقلاب شده است . با فرو پاشی رژیم قبلی نظام تازه بیانگذاری می شود و چون بنیانگذاران حکومت جدید جهت ایجاد همبستگی و کسب قدرت حداکثری شیوه هایی را در پیش می گیرند که منجر به چنین نظامی می شود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت .
واژه توتالیتاریسم نخستین بار توسط بنیتو موسولینی رهبر فاشسیم ایتالیا در سال ۱۹۲۵ وارد حیات واژگان
سیاسی معاصر شد .
تعاریفی متفاوتی از توتالیتاریسم بیان شده است که به چند مورد کوتاه بسنده می کنیم .
(( گسترش سیطره دایم حکومت بر تمامی شئونات حیات اجتماعی ))
(( ایدئولوژی یا جنبشی که طرفداران این گسترش در سیطره باشد . یا اینکه (( توتالیتاریسم وصف رژیمهای تمامیت خواه است و خود را برای دستیازی و دخالت در تمامی عرصه های زندگی اجتماعی انسانها ” مجاز و محق می داند ))
همانگونه که مشاهده می شود و مطالبی در پی نیز خواهد آمد در اکثر مؤلفه ها ” عمده ویژگی نظامهای
توتالیتر استبداد و دیکتاتوری است .
نظامهای توتالیتاریسم عموما دارای صفات و مشخصه های مشترکی هستند که به فراخور حال خوانندگان عزیزبه چند مورد اشاره اجمالی می کنم .
۱ – شیوه اداره بسیار خشن و خودکامه ای که حاکمیت گروهی معدود را ضمن محو هر گونه دمکراسی و آزادیو دست زدن به خونریزی و ترور را مجاز می شمارد .
۲ – نظارت دولت بر کلیه شئونات اقتصادی و اجتماعی
۳ – انحصار قدرت سیاسی در اختیار حزب حاکم
۴ – حذف کلیه اشکال نظارت دموکراتیک در جامعه و حتی درون حزبی
۵ – توسل به زور و ترور برای سرکوب مخالفان
۶ – تسلط یک فرد در راس حزب و حکومت و دولت
۷ – تلاش برای متشکل کردن جامعه در پرتو یک حزب یا ایدئولوژی حزبی و تجهیز مجموع قوای جامعه در راه اهدافحزب و دولت و از بین بردن آزادیهای فردی
۸ – از میان بردن و مخالفت با هر گونه استقلال فردی در جامعه
۹ – فقدان صدور قابوبی برای تنظیم روابط دولت و حامعه
۱۰ – تلاش حکومت برای یکسان سازی نظام آموزش و پرورش و نظام ارتباطات جمعی و تبلیغات
۱۱ – نظام استبدادی همه گیری که هر فرد جزعی از کل جامعه باید در خدمت دولت که به ایدئولوژی خاصی
متکی است ” قرار گیرد
کشورهای مثل چین ” کره شمالی ” شیخ نشینان حوزه خلیج فارس ” سوریه و عراق زمان صدام حسین ……..
جزء کشورهای توتالیتر هستند .
از لحاظ تاریخی غالبا کشورهایی که نظام سیاسی آنها نتیجه یک انقلاب است دارای نظام توتالیتر هستند به
سیاست خارجی ایدئولوژی گرا روی می آورند .
این کشورها به لحاظ تعصبات انقلابی در سیاست خارجی هم اهداف ایدئولوژیک را تعقیب می کنند و با سیاست خارجی عملگرا در تضاد هستند .
سیاست خارجی حکومتهای ایدئولوژی گرا مشخصه هایی دارند که به چند مورد آن اشاره می کنم .
الف – تفکر فراملی بجای تفکر ملی
حکومت های توتالیتر بجای نقش آفرینی منطقه ای جهت بهبود وضعیت اقتصادی و منافع ملی ” غالبا اید نقش
آفرینی جهانی را دنبال می کنند .
ب – رویارویی با نظام بین المللی :
این نوع حکومتها جهت اثبات قدرت و ایدئولوژی خود همواره با نظام بین المللی در تضاد هستند .
ج – عدم درک واقعیتهای عینی :
اینگونه سیستم های حکومتی بدلیل پیروی از ایدئولوژی خاص خود غالبا در سیاست خارجی واقعیتهای
عینی را بی توجهند و مدل جهانی ارائه می کنند .
د – مطلق گرایی و انعطاف ناپذیری :
کشورهای ایدئولوژی گرا معمولا در مناقشات منطقه ای و جهانی سیاست انعطاف ناپذیری دارند و موضع
خود را تنها راه حل می دانند .
ر – افراط در استقلال خواهی :
حکومتهای تک حزبی و توتالیتر داعیه صدور انقلاب دارند و استقلال خواهی را از مرز خود فراتر می دانند
و برای دستیابی به هدف نیاز به قدرت نظامی بیشتری پیدا می کنند و هراس منطقه ای و جهانی
بوجود می آید و منافع ملی را به خطر می اندازد .
س – دشمن تراشی در سیاست خارجی :
دشمن تراشی یکی از خصیصه های نظامهای ایدئولوژی گرا است . معمولا این نوع حکومتها بخاطر نوپا
بود وعدم کارایی لازم مسائل اقتصادی و اجتماعی نابسامانی دارند و ناتوانی کشورداری به وجود
می آید و تنها راه دشمن تراشی است .
