دوازده سال پس از شروع بحران‌آفرینی بر سر فعالیت‌های هسته‌ای ایران و چهار سال بعد از انتشار اتهامات دوازده‌گانه هسته‌ای علیه ایران در قالب بسته‌ای با عنوان پی‌ام‌دی، پرونده این ادعاها علیه ایران در شرایطی بسته خواهد شد که رسانه‌های غربی درباره ایجاد سابقه‌ای خطرناک برای غرب هشدار می‌دهند، زیرا سایر کشورها نیز مانند ایران خواهند توانست بدون تبرئه شدن از اتهامات وارده علیه آنها، کشورهای غربی را وادار کنند پرونده طرح شده علیه آنها را ببندند.
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چهار سال پس از اینکه ادعاهای کشورهای غربی علیه برنامه هسته‌ای ایران را در قالب ضمیمه گزارش نوامبر ۲۰۱۱ به شکلی مدون درآورد، چهارشنبه دوم دسامبر ۲۰۱۵، با ارائه گزارش ارزیابی نهایی خود از این ادعاها راه را بر مختومه شدن این پرونده باز کرد.
اکنون ایران و ۵+۱ در حال چانه‌زنی بر سر قطعنامه‌های هستند که قرار است شورای حکام آژانس تا نیمه دسامبر در این باره تصویب کند؛ نتیجه‌ای که تا دو هفته آینده به دست خواهد آمد، دارای دو جنبه داخلی و بین‌المللی است.
از سویی مختومه شدن پرونده پی‌ام‌دی، نتیجه در پیش گرفتن این رویکرد از سوی ایران است که از آن جایی که ایجاد پرونده ادعاهای هسته‌ای علیه ایران به شدت تحت تأثیر سیاست قرار دارد، رویکرد فنی صرف برای بسته شدن آن به هیچ جایی نخواهد رسید. تجربه سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۳ نشان داد، هر چقدر ایران تلاش کند با دادن اطلاعات و دسترسی و توضیحات به آژانس، این پرونده را به سرانجام برساند، باز هم اراده‌ای سیاسی در آژانس وجود دارد که اجازه نخواهد داد پرونده ایران بسته شود.
به همین سبب، همان گونه که پیش از این بارها از زبان صالحی رئیس سازمان انرژی هسته‌ای و نیز مذاکره‌کنندگان دیگر هسته‌ای ایران ابراز شد، بسته شدن پرونده پی‌ام‌دی نیازمند ایجاد اراده سیاسی لازم در طرف مقابل است.
از سوی دیگر و از زاویه بین‌المللی و تلاش کشورهای غربی برای محدود نگاه داشتن دسترسی کشورها به فناوری هسته‌ای، بسته شدن پرونده ایران با شرایط موجود، می‌تواند باعث ایجاد سابقه‌ای خطرناک شود. آن گونه که دیوید سانگر و ویلیام براد در نیویورک تایمز نوشته‌اند، کشورهای دیگر نیز به این نتیجه خواهند رسید که اگر روزی در معرض اتهام تلاش مخفیانه برای ساخت سلاح هسته‌ای قرار گرفتند، ضرورتی نخواهد داشت، آن گونه که غرب و آژانس می‌خواهند با آنها همکاری و دوره‌ای طولانی را طی کنند تا اتهامات علیه آنها پاسخ داده شود.
نیویورک تایمز برای اثبات ادعای خود، فهرست دوازده ادعای مطرح علیه ایران و وضعیت پاسخ‌گویی ایران به این ادعاها در آستانه بسته شدن پرونده ایران را در چهار دسته خلاصه کرده است: شش ادعایی که ایران اخیرا توضیحات جدیدی ارائه کرده، ولی آژانس نتوانسته به نتیجه‌گیری برسد؛ سه ادعایی که ایران بنا به حساسیت مسأله از حیث امنیت ملی، اطلاعات جدیدی به آژانس نداده؛ یک ادعا که آژانس پاسخ‌های ایران را نادرست خوانده و دو ادعا که آژانس مدرکی درباره نقض تعهدات ایران پیدا نکرده است.
الف) ادعاهایی که ایران اطلاعات جدیدی داده ولی آژانس نمی‌تواند نظر قطعی بدهد.
۱) فیوز نوترونی: جرقه‌ای در مرکز بمب هسته‌ای که سرانجام به واکنش زنجیره‌ای ایجاد کننده انفجار هسته‌ای منجر خواهد شد.
ارزیابی نهایی آژانس: ایران پذیرفته است، آزمایش‌هایی در این باره انجام داده ولی ارتباط این آزمایش‌ها با سلاح هسته‌ای را انکار کرده است.
۲) ساختار مدیریتی برنامه هسته‌ای ایران: طراحی، ساخت و آزمایش سلاح هسته‌ای نیازمند هماهنگی و کنترل کیفیت جدی است.
ارزیابی نهایی آژانس: ایران پذیرفته است که برنامه هسته‌ای ایران ساختار هماهنگی داشته ولی انکار می‌کند که هدف این ساختار و تشکیلات ساخت بمب بوده است.
۳) چاشنی: چاشنی که به صورت الکتریکی انداخته می‌شود، می‌تواند یک انفجار هسته‌ای را آغاز کند و یا این که در معدن‌کاری و یا در مورد مواد انفجاری مورد استفاده قرار گیرد.
ارزیابی نهایی آژانس: ایران جزئیات این موضوع را به آژانس داده، ولی ارتباط آن با بمب هسته‌ای را انکار کرده است.
۴) لنزهای انفجاری: وقتی مواد منفجره هسته‌ای توسط چاشنی منفجر می‌شوند، موج آنها باید به سوی کره مرکز بمب اتمی که از اورانیوم تسلیحاتی ساخته می‌شود، برگردانده شود.
ارزیابی نهایی آژانس: ایران پذیرفته است، روی چنین لنزهایی کار کرده ولی هدف آنها را استفاده در تسلیحات متعارف دانسته است.
۵) مدلسازی و محاسبات کامپیوتری: کامپیوترها برای مدلسازی چگونگی رها شدن ذرات کوچکتر از اتم در زمان یک واکنش زنجیره‌ای هسته‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ارزیابی نهایی آژانس: ایران کار بر روی این مدلسازی‌ها را در سال ۲۰۰۹ پایان داده است.
۶) طراحی لازم برای زمان بازگشت موشک شهاب ۳ به جو: سر مخروطی موشک باید به گونه‌ای طراحی شود که در زمان بازگشت موشک به جو زمین به کلاهک هسته‌ای آسیبی وارد نشود.
ارزیابی نهایی آژانس: ایران هدف این اقدام را استفاده در سلاح‌های متعارف اعلام کرده است.
ب) ادعاهایی که ایران درباره آن اطلاعات نداده است
۱) فعالیت‌های تأمین و تدارکات: خریدارانی باید در بازار تجهیزات، مواد خام، تخصص و آموزش‌های مورد نیاز برای ساخت بمب را به دست آورند.
ادعای آژانس: ایران متهم است از شرکت‌های ظاهرا خصوصی برای پوشش این اقدامات خود استفاده کرده است.
۲) آزمایش شلیک بمب: آزمایش زیرزمینی بمب اتمی نیازمند کابل‌هایی طولانی است که برق با ولتاژ بالا را به کره منفجره هسته‌ای منتقل کنند.
ادعای آژانس: ایران متهم است که آزمایش‌هایی را برای این کار انجام داده است.
۳) فیوز، مسلح شدن و سیستم به راه انداختن انفجار: سیستمی پیچیده در نوک موشک مورد نیاز است تا در هنگام رسیدن به هدف مورد نظر، بمب هسته‌ای را آماده انفجار و آن را منفجر کند.
ادعای آژانس: ایران متهم است، روی چنین سیستمی کار کرده است.
ج) آژانس در این مورد به پاسخ‌های ایران مشکوک است
۱) آزمایش تراکم سوخت: آزمایشی با یک کره منفجره هسته‌ای فرضی برای اطمینان از ظرافت لازم در انتقال فشار به کره مورد نظر
قضاوت آژانس: آژانس به توضیحات ایران در این باره مشکوک است.
د) دو مورد که مدرکی علیه ایران پیدا نشده است
۱) کره فلزی ساخته شده از اورانیوم تسلیحاتی: اورانیوم غنی شده باید با عملیات ریخته‌گری و ماشین‌کاری به شکل یک کره درآید.
ارزیابی نهایی آژانس: آژانس هیچ مدرکی در این باره پیدا نکرده است.
۲) تلاش مخفیانه برای به دست آوردن اورانیوم تسلیحاتی: ان‌پی‌تی کار مخفیانه برای به دست آوردن بمب را منع کرده است.
ارزیابی نهایی آژانس: آژانس هیچ مدرکی در این باره پیدا نکرده است.
