توده‌گرایی فریب‌کارانه، خطری است که از آمریکا تا اروپا و از ترکیه تا ایران را تهدید می‌کند. پوپولیسیم، نردبان حاضر و آماده‌ای است که هر قدرت‌پرستی را وسوسه می‌کند که از آن بالا برود. پوپولیسم، گاهی از فقر تغذیه می‌کند، گاهی از تبعیض و گاهی از بی خبری مردم و گاهی از دوگانه‌سازی‌های بین المللی. هیچ‌گاه هم نابود نمی‌شود؛ بلکه از شکلی به شکلی دیگر درمی‌آید. حتی گاهی دو نوع پوپولیسم با همدیگر رقابت می‌کنند و مردم مجبورند که یکی از آن دو را برگزینند. طبقۀ متوسط شهری و نخبگان، معمولا در جنگ با پوپولیسم شکست می‌خورند یا به سختی بر آن پیروز می‌شوند.
یکی از دلایل پیروزی‌های پی‌درپی پوپولیسم در ایران و جهان، کم‌کاری روشنفکران و آگاهان جامعه است. آنان جز در ایام انتخابات، خطر را احساس نمی‌کنند؛ یعنی درست در وقتی که دیگر سودی ندارد. اگر هر روز و در هر فرصت و موقعیتی با مردم حرف بزنند و دائم از راهکارهای علمی برای حل مسائل جامعه و ریشه‌های واقعی مشکلات بگویند، مردم نیز اندک‌اندک خیر و صلاح خود را می‌شناسند. پوپولیسم، غول سخت‌جانی است. از پا درآوردن آن، بیش از ایام انتخابات، زمان و انرژی می‌برد.
طبقۀ آگاه جامعه باید در یک‌یک روزهای سال، هیچ فرصتی را برای گفت‌وگو با مردم از دست ندهد؛ وگرنه ناگهان چشم باز می‌کند و جامعه را مبتلا به سرطانی بدخیم می‌بیند که از روده تا مغز را از کار انداخته است. کسانی که در تمام ایام سال، هیچ کوششی برای گفت‌وگوی رودرو با مردم نکرده‌اند و نق‌وناله‌های خود را برای روز انتخابات نگه داشته‌اند، سزاوار سرنوشتی بهتر از این نیستند.
